۱۳۸۸ مهر ۹, پنجشنبه

ریشه های اسطوره ای قوم ارمنی

به مناسبت فرارسیدن 24 آوریل, سالروز نسل کشی ارمنیان به دست ترکان عثمانی
نوح و آرارات
ارمنیان خود را از نسل فرزندان "نوح" می دانند. طبق نوشته های کتاب "پیدایش", کشتی نوح در منطقه آرارات آرمید." آرارات که در قلب سرزمین ارمنستان واقع شده است, برای همه مردمان باستانی کوهی مقدس به شمار می رفته است.بسیاری از متون باستانی "بهشت عدن" را در ارمنستان و یا به دیگر سخن در "سرزمین آرارات" قرار می دهند.



باورهای موروثی و سینه به سینه نقل شده ارمنیان نیز به ما می گویند که این نوح بود که شهر "نخچیوان" یعنی کهن ترین شهر ارمنی را بنیان نهاد. نخچیوان در زبان ارمنی به معنای "نخستین سکونتگاه" است."موسی خورناتسی", پدر تاریخ نگاری ارمنی که پیشینه این قوم را از زمان پیدایش تا سده 5 میلادی در کتابش به نام "تاریخ ارمنیان" روایت کرده است, به ارائه یک تبارشناسی مفصل از نیای بزرگ ارمنیان یعنی "هایک" که از "یافث" پسر نوح آغاز می شود می پردازد.بدین سان, سرزمین ارمنستان به عنوان گاهواره تمدن شناخته می شود, نقطه ای که از آنجا گسترش و پراکنش مردمان به سوی دیگر مناطق جهان آغاز شده است.
هایک
کهن ترین افسانه ها بازتابی است از جنگ های ارمنیان باستانی با آشوریان. هایک, بزرگ نیای ارمنیان, ارتش خود را برای شکست دادن "بائلئوس" (Baeleus) یعنی غول آشوری رهبری می کند. در حدود تاریخ 2100 پیش از میلاد, نخستین گونه دولت ارمنی بنیانگذاری می شود. حتی امروزه ارمنیان به افتخار هایک, خود را "های" (Hai) و سرزمینشان را "هایک" یا "هایستان" می خوانند. در متون هیتی نیز سخن از کشوری به نام "هایسا" (Haiasa) رفته است. نوشته های میخی آشوریان اما ارمنستان را به نام "اورارتو" ذکر کرده اند که به معنی همان آرارات است. کتاب "عهد قدیم" نیز ارمنستان را با کوه آرارات مرتبط دانسته و آن را "پادشاهی آرارات" نامیده است.


در زمان های باستانی, ارمنستان همچنین با رودهای دجله, فرات, ارس و کورا مرتبط دانسته می شده است. به همین دلیل است که آشوریان همسایه ارمنستان را "نایری" (Nairi) یعنی کشور "کشور رودخانه ها" نیز خوانده اند.
هایک که روزگاری از او تنها به عنوان یک قهرمان افسانه ای یاد می شد, هم اکنون توسط برخی پژوهشگران به عنوان رهبر و سالار قوم ارمنی در هزاره سوم پیش از میلاد شناخته می شود. مورخان ثابت می کنند که بعدها هایک به مقامی خدایی تبدیل شده و به عنوان نخستین خدا در معبد خدایان ارمنستان پیشا-مسیحی مورد پرستش قرار گرفته است.یکی از مشهورترین فرزندان هایک, یعنی "ارم" (Aram) مرزهای کشور ارمنستان را به طور قابل ملاحظه ای گسترش داده و آن را به یک دولت نیرومند بدل ساخت. از این زمان یونانیان و ایرانیان این کشور را "ارمنستان", یعنی کشور "ارم" نام نهادند.

آرای زیبا
پس از آرام پسر وی, "آرای زیبا" (Ara the beautiful) بر تخت پادشاهی نشست.یک داستان عاشقانه ارمنی می گوید که آرا چنان زیباروی و خوش اندام بود که "سمیرامیس" (Semiramis) ملکه آشوری که بابل را بنیان نهاده و "باغهای معلق" آن را برپا ساخته بود, دلباخته وی گشت. آرا مکررا درخواست های ازدواج سمیرامیس را رد کرد تا آنکه ملکه آشوری ناامیدانه به جنگ وی رفت. در یک جنگ سخت و خشن, آشوریان پیروز شدند و علیرغم دستور سمیرامیس برای حفاظت از جان آرا, وی در نبردی کشته شد.سمیرامیس داغدیده, که به جادوگری نیز شهرت داشت, بدن آرا را در اختیار گرفت و بیهود کوشید تا زندگی را به وی بازگرداند.هنگامی که ارمنیان برای گرفتن انتقام خون رهبرشان لشکرکشی نمودند, سمیرامیس یکی از عاشقان خویش را به سیمای آرا درآورد و این شایعه را انتشار داد که خداوند آرا را زندگی دوباره بخشیده است و در پی این فریب سمیرامیس, جنگ متوقف شد.
وان و ایروان

تاریخ بنای شهر وان, یکی از کهن ترین شهرهای ارمنی واقع شده در کنار دریاچه نمکی به همین نام, را به همین سمیرامیس افسانه ای نسبت می دهد. شهر باستانی دیگر ارمنیان "ایروان" می باشد که پایتخت جمهوری کنونی ارمنستان نیز هست. تاریخ بنیانگذاری این شهر به سال 782 پیش از میلاد بازگشته و گزارش آن نیز در نوشته میخی "شاه آرگیشتی" (King Argiste) آمده است.

   

هیچ نظری موجود نیست: